تصمیم داده محور (Data Driven Decision) چیست؟

ما انسان‌ها در بیشتر مواقع زندگی‌مان، تصمیماتمان را بر اساس غریزه و احساسات می‌گیریم. هر چقدر هم تلاش کنیم، گاهی نمی‌توان به هیچ عنوان جلوی تصمیمات احساسی را گرفت. اما در بحث کسب و کارها و تصمیمات تجاری، نمی‌توان تصمیمات احساسی گرفت. بلکه تصمیمات ما باید همگی داده محور باشند.

به این ترتیب کسب و کار خود را با استفاده از شواهد و مدارک دقیقی که وجود دارد هدایت می‌کنیم و احتمال موفقیت بیش از هر زمان دیگری خواهد بود. اما منظور از تصمیم داده محور (Data Driven Decision Making که به اختصار DDDM نیز نامیده می‌شود) چیست و چه مراحلی دارد؟ در ادامه به پاسخ این پرسش‌ها خواهیم پرداخت.

‌تصمیم داده محور چیست؟

تصمیم داده محور یا تصمیم گیری داده محور یعنی استفاده از فکت‌ها، شاخص‌ها و داده‌های موجود برای تعیین یک استراتژی دقیق جهت رسیدن به اهداف کسب و کار. دیتا ارزش بالایی دارد و زمانی که هر کمپانی متوجه ارزش آن شود، تمامی ارکان آن از مدیر فروش گرفته تا مدیر منابع انسانی با استفاده از دیتا تصمیم گیری خواهند کرد و نتایج درخشانش را نیز مشاهده می‌کنند.

به عبارت دیگر، منظور از تصمیم داده محور این است که روی داده‌های جمع آوری شده تحلیل و آنالیز انجام دهیم و سپس از نتایج آن برای تصمیمات آینده کسب و کار استفاده کنیم. البته پیش از استفاده از دیتا و نتایج تحلیل آن، باید اطمینان حاصل کنید که دیتای موجود، کاملاً دقیق و مرتبط است. مشخصاً تصمیم گیری بر پایه دیتاهایی که نقص دارند، نتایج خوبی را در بر نخواهد داشت.

مراحل تصمیم گیری داده محور

1. آشنایی با هدف: تحلیلگران یک کمپانی باید دقیقاً بدانند که برای چه هدفی دیتا را آنالیز می‌کنند. مدیران شرکت باید اهداف اصلی خود را مشخص کنند و تحلیلگران نیز با توجه به این اهداف، دیتا را مورد تجزیه و بررسی قرار دهند. به این ترتیب، مسیر تا حد زیادی برای تحلیلگران روشن می‌شود و آن‌ها کار خود را با کیفیت بیشتری پیش خواهند برد.
2. مشخص کردن منابع دیتا: با دانستن اهداف خود، می‌توانید منابع مورد نیاز برای جمع آوری دیتا را مشخص کنید. منابع بسیار مختلفی می‌تواند به شما کمک کند. از آمارهای بازار و دیتاهای کمپانی‌های دیگر گرفته تا آمارهای مربوط به دنیای آنلاین و حتی شبکه‌های اجتماعی.
3. مرتب‌سازی و سازمان‌دهی به دیتا: گفته می‌شود که تحلیلگران دیتا، ۸۰ درصد از وقت خود را صرف سازمان‌دهی به دیتاها می‌کنند و تنها ۲۰ درصد از آن را صرف تحلیل دیتا می‌کنند. این آمار معروف، نشان می‌دهد که سازمان‌دهی دیتا اهمیت بسیار زیادی دارد و بدون آن، تحلیل ممکن نیست. به مرتب‌سازی دیتا، پاکسازی یا data cleaning نیز گفته می‌شود. منظور از آن هم پروسه‌ی پاک کردن دیتاهای غلط، ناقص و یا نامرتبط است.
4. تحلیل آماری دیتا: پس از پاکسازی دیتا، مرحله تحلیل آن بر مبنای مدل‌های آماری آغاز می‌شود. در این مرحله تلاش می‌شود تا با استفاده از دیتای موجود و همچنین مدل‌های آماری، به سوالات پاسخ داده شود.
5. نتیجه‌گیری: در مرحله پایانی نیز با توجه به تحلیل‌های انجام شده و پاسخ‌هایی که پیدا شده‌اند، نتایج ارائه می‌شوند. منظور از نتیجه‌گیری، پاسخ به این سوال است که با توجه به یافته‌های ما، در حال حاضر باید چه کاری برای بهبود اوضاع انجام داد.

اهمیت تصمیم گیری داده محور

میزان اطلاعات و دیتای جمع اوری شده در دنیای امروز، بیش از هر زمان دیگری است و روز به روز نیز بر سرعت و میزان آن افزوده می‌شود. با این حال باید توجه داشت که همزمان با افزایش میزان دیتا، پیچیدگی‌های آن نیز بیشتر می‌شود. بنابراین با وجود این که بسیاری از کمپانی‌ها خواهان این هستند که تصمیم گیری داده محور داشته باشند، اما با توجه به پیچیده بودن اطلاعات و سخت بودن تحلیل آن‌ها، با شکست روبه‌رو می‌شوند. در یک نظرسنجی که از سوی NewVantage انجام شده، مشخص شد که ۹۸٫۶ درصد از مدیران اجرایی کمپانی‌ها، خواهان داده محور شدن کمپانی خود هستند، اما تنها ۳۲٫۴ درصد از آن‌ها در این زمینه موفق بوده‌اند.

دلیل این شکست‌ها این است که این کمپانی‌ها صرفاً بر روی فناوری‌های مربوط به تحلیل داده سرمایه‌گذاری می‌کنند و برای بالا بردن دانش خود و کارکنان کمپانی، هیچ گونه تلاشی نمی‌کنند.

می‌توان گفت که اهمیت تصمیم داده محور، بیش از آن که به فناوری‌های مرتبط با آن وابسته باشد، به دانش افراد بستگی دارد. یعنی اگر یک کمپانی معلومات لازم برای تبدیل کردن نتایج تحلیل داده به تصمیم و استراتژی را نداشته باشد، در این زمینه موفق نخواهد بود. فرقی هم نمی‌کند که چه میزان بر روی تکنولوژی‌های مرتبط با تحلیل دیتا سرمایه‌گذاری کرده باشد.

مزایای تصمیم گیری داده محور

همانطور که پیش از این نیز گفتیم، تصمیم گیری بر پایه داده، به تمامی ارکان یک سازمان یا کمپانی کمک خواهد کرد. تصمیم داده محور دو مزیت مهم برای هر کسب و کار خواهد داشت که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم.

۱. تصمیم گیری مطمئن

یکی از مهم‌ترین و بهترین نتایج تصمیم‌گیری داده محور این است که شما بیش از هر زمان دیگری به درست بودن تصمیم خود اطمینان دارید.

شما با استفاده از داده‌های موجود و تحلیل‌های پیشگویانه، دید خوب و عمیقی از وضعیت خود دارید و با اطمینان کامل می‌توانید تصمیمات خود را اجرایی کنید.

۲. صرفه جویی مالی و افزایش درآمد

با تکیه بر داده‌ها و تصمیم گیری بر مبنای آن، شما به شکل بهینه‌تری عمل خواهید کرد و در این بین، هزینه‌های شما نیز کاهش می‌یابد. ضمناً احتمال این که تصمیمات شما منجر به موفقیت‌های بزرگ شود، افزایش می‌یابد و در نتیجه، درآمد کسب و کار نیز با افزایش رو به رو خواهد شد.

مثال هایی از موفقیت تصمیم گیری داده محور در دنیا

۱. لوفتانزا (Lufthansa)

شرکت هوایی لوفتانزا بیش از ۵۰۰ شرکت در زیرمجموعه‌اش دارد و دومین ایرلاین بزرگ در اروپاست. این شرکت سالانه میلیاردها دلار درآمد دارد. اما بسیاری از شرکت‌های زیرمجموعه آن از تحلیل دیتا استفاده نمی‌کردند یا به شکل درست از آن استفاده نمی‌کردند.

بنابراین مدیریت این شرکت تصمیم گرفت تا از پلتفرم های تحلیل داده در تمامی زیرمجموعه‌های این شرکت استفاده شود. نتیجه‌ی آن افزایش ۳۰ درصدی نرخ بهره وری در کل کمپانی بود.

۲. والمارت (Walmart)

در تابستان سال ۲۰۰۴ میلادی، طوفان فرانسیس (Hurricane Farnces) فلوریدا درنوردیده بود.

شرکت والمارت که یکی از بزرگترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای در آمریکا را اداره می‌کند، دیتای فروشگاه‌هایی را که چنین حوادثی را تجربه کرده بودند، بررسی کرد و موفق شد کالاهایی را که در چنین زمان‌هایی مردم بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز دارند، شناسایی کند.

در نهایت نیز این کالاها را در حجم‌های بیشتری برای فروشگاه‌های خود در فلوریدا ارسال کرد و شاهد افزایش سود خود در این منطقه بود.